دماي تن در مغز و در هيپوتالاموس تنظيم ميشود. معمولاً باکتري ها و ويروسها باعث ايجاد عفونت در تن ميشوند وترمومتر در تاثیر اين عفونت، گلبول هاي سفيد خون گزینه حمله قرار ميگيرند و موادي که در تن باعث تب ميشوند، آزاد ميشوند. زماني که اين مواد تبزا به مغز ميرسند، مغز به هيپوتالاموس فرمان ميدهد دماي تن را بالا غالب شود که در نتيجه تب را در‌پی داراست.
به اين ترتيب، تب واکنش دفاعي تن و آرم و نشانه بروز يک بيماري در تن میباشد. تب ممکن می باشد به دلايل مختلف عفوني يا غيرعفوني ايجاد خواهد شد پرشین ابزار دقیق و در خردسال ها ميتواند علامت بيماري مهمي باشد. هنگامي که رتبه حرارت طبيعي تن از طريق دهن اندازه گرفته گردد، دما نزدیک به ۳۷ مرتبه سانتي گراد هست. جايگاه حرارتي که از طريق مقعد گرفته ميشود معمولاً يک مرتبه فراتر از حرارت دهاني میباشد. بنابراين سکو حرارت طبيعي اندازه گيري گردیده از اين طريق ۳۸ سکو میباشد. بيشتر پزشکان درجه حرارت دهاني بالاي ۳۷.۵ جايگاه سانتي گراد و رتبه حرارت مقعدي بالاي ۳۸ جايگاه را تحت عنوان تب در نظر ميگيرند. اندازهگيري سکو حرارت تن در اشخاص بالغ و خردسال ها هر يک به طريقي اهميت دارااست به این دلیل که ميتواند هشداري براي اعتنا به يک بيماري يا خلل شديد ايجادشده در تن باشد. از حیث پزشکي و سلامتي اندازه گيري دماي تن اهميت ويژه اي داراست؛ زيرا تب از علائم بيماري هاي فراواني میباشد. با اندازهگيري دماي تن ميتوان دريافت بيماري در چه مرحله اي جای دارد و نيز ميتوان فرایند معالجه را پيگيري کرد. در واقع تب، برخورد تن در قبال بيماري است به طوري که مرکز در اختیار گرفتن دماي تن مختل ميشود و دماي تن براي حمایت در ازای بيماري افزايش مييابد.
اندازهگيري صحيح دماي تن يکي از معضل هاي مهندسي پزشکي میباشد و در طول سالهاي متمادي طراحي هاي گوناگون تبسنج یاری کرده اند که در جايگاه اولیه دماي تن به صورت صحيح اندازه گيري گردد و درعينحال در حالتی که تبسنج براي کودک ها آیتم استعمال قرار ميگيرد طراحي آن به سیرتکامل اي باشد که سبب ساز آزار نوباوه نشده و همکاري اورا نيز در‌پی داشته باشد. در اين شماره قصد داريم انواع دماسنج و تبسنج را بررسي کرده و با کاربرد، مزايا و معايب هر يک آشنا شويم.
دماسنج
دما يکي از موادتشکیل دهنده اساسي آشنایی هوا میباشد. با دقت به دريافت نامنظم انرژي خورشيدي توسط زمين، دماي هوا در سطح زمين داراي تغييرات زيادي میباشد که اين تغييرات به نوبه خویش سبب تغييرات ديگري در ساير عناصر هوا ميشود. دماي هوا را به وسيله دماسنج اندازه گيري ميکنند. در اين ارتباط و به خواسته اندازه گيري دما در گستره هاي مختلف، از دماسنج هاي مختلفي که تکنولوژي هايي خاصي در آن ها به کار رفته استعمال ميشود.
دماسنج يا ميزانالحراره که سوزوسرما و گرما را نشانه ميدهد در واقع لفظي فرانسوي، برگرفته از ترموس به معناي گرما و مترون به معناي اندازه يوناني میباشد. دماسنج معمولاً از يک لوله شيشه اي که دو طرف آن بسته و در بخش پايين آن مخزني مملو از جيوه يا الکل تعبيه شد‌ه‌است، تشکيل ميشود. براي مدرج ساختن آن، ترمومترهاي جيوه اي را در کاسه بخار آبي که در درحال حاضر جوش میباشد (کنار دريا) قرار ميدهند. جيوه مبنی بر خاصيت انبساط اجسام در مقابل حرارت در لوله بالا ميرود و در نقطه اي که توقف ميکند آن نقطه را با عدد ۱۰۰ آرم ميگذارند. بعد مخزن جيوه را در خرده يخ در حالا گداز ميگذارند. جيوه از لوله پائين ميآيد و در نقطه اي متوقف ميشود که آن را، نقطه صفر ميزان الحراره فرض ميکنند و در حقيقت نقطه انجماد آب يا نقطه ذوب يخ میباشد. بعد ميان اين دو رقم را با اعداد نشانه گذاري کرده که هر بخش را يک درجه مينامند. اينگونه ترمومترها که به صد رتبه تقسيم گردیده اند را ترمومتر سانتي گراد مينامند. ولی غير از اين رتبه بندي گونه های ديگري نيز وجود دارد که از آن پاراگراف ترمومتر رئومور و ترمومتر فارنهايت را ميتوان اسم موفقیت.
دما را چه طور و با چه ابزاري مي اقتدار اندازه گرفت؟
براي اندازه گيري دما در گستره هاي مختلف، دماسنجهاي مختلفي که از تکنولوژيهاي خاص استفاده ميکنند کاربرد دارا هستند.
دستگاه هاي دماسنج ديجيتالي جهت فواصل بدور و نزديک: از اين نوع دماسنج جهت اندازگيري دماي کوره به کار گیری ميشود و مبنا فعالیت آن بر پايه طيف نوري ساطع گردیده از کوره می باشد.
دماسنج ترمو الکتريک: از اين دماسنج نيز بيشتر در اندازه گيري دماهاي بالا به کار گیری ميشود. شالوده شغل آن بر پايه دو ميله ناهمجنس میباشد که در يک نقطه، اتصال مشترک دارا هستند.
گونه های دماسنج
ترمومتر پزشکي: اين گرماسنج جهت اندازه به چنگ آوردن حرارت تن به فعالیت ميرود و زیرا حد میانگین حرارت تن آدم ۳۷ مرتبه سانتي گراد (۵/۹۸ مرتبه فارنهايت) میباشد ترمومترهاي پزشکي بين بين ۳۳ تا ۴۲ سانتي گراد درجهبندي ميشوند و براي اينکه به مجرد جداشدن ترمومتر از تن آدم (زير گویش، زير بغل، باطن مقعد و …) و واکنش با حرارت يا برودت محيط، جيوه داخل ترمومتر تغيير جای پيدا نکند، خميدگي مخصوصي در انتهاي لوله ترمومتر نزديک مخزن جيوه قرار دارد و هر توشه که بخواهند آن را به شغل ببرند چندين توشه ترمومتر را به طرف مخزن حرکت شديد ميدهند تا جيوه درون لوله از خميدگي بگذرد و به طور کاملً وارد مخزن گردد.
پيرومتر يا ترموالکتريک: ترمومتري که در صنايع به شغل ميرود به اسم پيرومتر يا ترموالکتريک شناخته ميشود. محور اين ترمومتر بر اين خاصيت میباشد که چنانچه فصل مشترک دو سيم فلزي مختلف را حرارت دهيم جريان برق در آنها برقرار ميشود و به وسيله يک «ميلي آمپرمتر» دقيق ميتوان اثبات کرد که هرچه درجه حرارت زيادتر گردد شدت جريان نتایج نيز بيشتر گردد و با اندازه دریافت کردن شدت جريان، سکو حرارت را معین ميکنند.
دماسنج گازي: اين دماسنج بسته به گستره دمايي که دماسنج در آن به عمل ميرود دربرگیرنده حبابي از کالا شيشه، چيني، کوارتز، پلاتين يا پلاتين ايريديم میباشد که به وسيله يک لوله موئين به فشارسنج جيوهاي متصل میباشد. اين دماسنج براساس دو ضابطه گازهاي بی نقص شغل ميکند.
تب سنجي در کودک ها
دماي تن مطابق اينکه از کدام بخش اندازه گيري شود با يکديگر گوناگون میباشد. اختلاف دماي تن در فرد سلامت بين بخش هاي متفاوت تن بين ۱/۰ تا ۲/۰ سانتيگراد متغير است. دماي تن فرد سالم ذیل تأثير عواملي نظير سوخت و ساز تن، سن، خرقه، درجه حرارت محيط، فرصت شبانه روز و … گوناگون میباشد. دماي تن صبحها کمتر میباشد و رفته رفته با نزديک شدن به شب افزايش مييابد. همچنين بعداز فعاليت بدني و تا حد کمتري پس از فعاليت ذهني دماي تن افزايش مييابد. دماي تن اطفال و کودکان بيشتر میباشد و با بالارفتن سن کمتر ميشود. تغيرات زياد دما در تن خردسال ها سريعتر و بيشتر میباشد. برخلاف یقین عمومي، تب سنج براي همه اشخاص به طور کلی سنين و خیر صرفا کودک ها مطلوب میباشد. با اين در حال حاضر، از اين دستگاه ها بيشتر براي نوزادان، زنان حامله و افرادي به کار گیری ميشود که در معرض شرايط پزشکي خاصي مانند بيماريهاي ريوي، سيستم ايمني ضعيف، عوارض قلبي يا سرطان می‌باشند. مشکل اساسي اين هست که تب بالا ميتواند خطر ابتلا به بيماري را افزايش دهد و حتي ممکن میباشد باعث به مرگ خواهد شد؛ بنابراين، رسیدگی مستمر بر ميزان تب بسيار اصلی است.
شواهد آرم ميدهد که دماي اندازه گيري گردیده تن بشر با دماي محيطي که اندازهگيري در آن انجام یافته میباشد، رابطه داراست. بنابراين برخلاف عقايد بسياري از اشخاص، دماي طبيعي تن را بهطور دقيق نميتوان اندازه گيري کرد. علاوه بر اين دماي تن اشخاص براساس نوع فعاليت روزمره تغيير ميکند. دماي تن معمولاً بعداز فعاليت فيزيکي افزايش مييابد. دماي اصلي با دماي سطحي تن گوناگون است. دماي سطحي تن با اندازه گيري دماي پوست به دست ميآيد، درحاليکه براي اندازه گيري دماي اصلي بايد دماي بافت مخاط يکي از حفره هاي تن را اندازه گيري کرد.
با اين که در بيشتر مورد ها با لمس کردن پيشاني نوزاد ميتوان متوجه بالارفتن دماي تن وی شد؛ ولی فقط به امداد يک ترمومتر يا تبسنج ميتوان ميزان بالابودن دماي تن را تعيين کرد. حتي در‌صورتی‌که نوپا شم نماید که تن وی گرمتر از حد معمول میباشد لزوماً نيازي نيست که دماي تن وی اندازه گيري شود مگر اين که علائم بيماري هاي ديگر نيز وجود داشته باشد.
بسياري از ما‌درها هنگامي که نوپا خویش را شير ميدهند در ناحيه نوک سينه خویش گرماي منتقلشده از دهن شيرخوار را احساس کرده و متوجه تب طفل خویش ميشوند. با اين در حال حاضر جهت حصول اطمينان از ضرورت معالجه يا نياز به دارو، بايد دماي تن را به صورت دقيق بايد اندازه گرفت. پیش از اندازه گيري تب و به کارگیری از ترمومتر موردنیاز است برخي نکات بی آلایش ولی بسيار اصلی رعايت خواهد شد. استارت دماي اتاق بچه بايد در‌حد متعادل باشد، کودک جامه مطلوب پوشيده باشد، فورا پیش از در اختیار گرفتن تب، مايعات و نوشيدني هاي بسيار گرم يا سرد مصرف نکرده باشد، در کنار يا مقابل منابع گرمايشي يا سرمايشي نباشد، در معرض تابش مستقيم آفتاب نبوده باشد و در نقطه نهایی از وسيله اندازه گيري مطلوب به طور صحيح به کار گرفت.
قرائت دماي تن نوزاد ممکن هست به چگونگي اندازهگيري دماي تن و عوامل ديگري بستگي داشته باشد. دماي تن کودک و علائم ديگر بيماري به دکتر معالج در يافتن بهترين نحوه درماني یاری ميکند. دو شیوه عمده اندازه گيري سکو حرارت در خردسال ها شیوه دهاني و مقعدي میباشد. طريقه صحيح تهیه کردن سکو حرارت نوپا به طور دهاني يا مقعدي با دماسنج ديجيتال نياز به دقت زيادي دارااست، معمولاً روش در دست گرفتن جايگاه حرارت در کودکان تا حدود ۴ سالگي به طور مقعدي است و در کودک ها بزرگتر از سکو حرارت دهاني استفاده ميشود. البته در خردسال ها زير ۴ سال نيز ميتوان از طریق تبسنجي زير بغلي و دهاني بهره مند شد.
دقيقترين شيوه اندازهگيري جايگاه حرارت با دماسنج ديجيتال از روش دهن يا مقعد میباشد. نوزادي که مبتلا تب گردیده علائمي مانند پيشاني و تن گرم و داغ و ظاهري بيحال و بدخلق خواهد داشت. براي پيبردن به تب در نوزادان و شيرخواران بهتر میباشد با تب سنج دماي تن نوزاد را اندازه گيري کرد؛ زيرا تب بالا در نوزادان و شيرخواران باعث بروز تشنج و ناهنجاري هاي مغزي ميشود. برخي بروز تب در نوزادان و شيرخواران را طبيعي ميپندارند البته واقعيت چيز ديگري می باشد. هر نوع افزايش يا کاهش و نوسان دماي تن نوزاد بايد جدي گرفته شود.
درصورتی که دماي تن نوزاد با دماسنج دقيق و مطلوب اندازهگيري شد و معین شد که نوزاد تب دارد آحاد تن نوزاد براي کشف منبع عفونت بررسي ميشود و دکتر کودک ها براي تشخيص اين زمینه از خون، ادرار، ترشحات سد ناف و … نوزاد مثال گيري کرده و درخواست آزمايش هاي ويروسي و باکتريايي ميکند. ممکن میباشد پزشک بخواهد نوزاد در بيمارستان بستري گردد تا سکو حرارت تن وي کنترل گردیده و تب وی پايين بيايد. در برخي موارد ممکن میباشد نوزاد مبتلا ذاتالريه گردیده باشد که علاوه بر تب، علائم ديگري مانند خرخر در طی تنفس، تنگي نفس، انقباض عضله ها گردن و خسخس سينه را خواهد داشت.
تب سنجي هايي که براي خردسالان تعیین ميشوند به صورت ويژه بايد درصد خطاي بسيار پاييني داشته باشند. دماي اندازهگيري گردیده در زير بغل يا پيشاني نوپا ۶/۰ مرتبه کمتر از دماي واقعي تن وی میباشد؛ بنابراين اين مقدار بايد به عددي که خوانده ميشود اضافه گردد تا دماي واقعي تن نوباوه به دست آيد. اندازه گيري مرتبه حرارت نوباوه پرتحرک بسيار سخت میباشد؛ اما يکي از مهمترين ابزاري هست که پزشکان براي تشخيص به هنگام ابتلاي کودکتان به بيماري يا عفونت به آن نياز دارا هستند. روشي که براي اندازه گيري درجه حرارت بچه به شغل ميرود بستگي به سن و ميزان همکاري نوباوه داراست .
گونه های تبسنج
دماسنج هاي شيشه اي: اين دماسنجها امروزه کمتر به فعالیت ميروند به دلیل آن که جيوه درون آنها خطراتي براي سلامتي و محيط داراست. چنانچه شيشه بشکند و جيوه آن بيرون بريزد علاوه بر خطرها ناشي از خرده هاي شيشه، خطر مسموميت را نيز به یار خواهد داشت. آکادمي طب اطفال آمريکا از سال ۲۰۰۱ استعمال از دماسنج هاي شيشه اي را ممنوع اعلام نموده است. ولی انواع بسياري از دماسنج وجود داراست که ميتوان از آنها تحت عنوان جايگزين به کار گرفت. به کار گیری از دماسنج هاي جديد آسانتر میباشد و تلاوت آنان نيز از دماسنج هاي شيشه اي راحتتر می باشد. مهمترين ويژگي اين دماسنج ها نيز اين است که نتيجه را تخت‌گاز نماد ميدهند. صورت ۱ مثال اي از يک تبسنج شيشهاي را نشان ميدهد.
دماي تن در مغز و در هيپوتالاموس تنظيم ميشود. معمولاً باکتري ها و ويروسها باعث ايجاد عفونت در تن ميشوند وترمومتر در تاثیر اين عفونت، گلبول هاي سفيد خون گزینه حمله قرار ميگيرند و موادي که در تن باعث تب ميشوند، آزاد ميشوند. زماني که اين مواد تبزا به مغز ميرسند، مغز به هيپوتالاموس فرمان ميدهد دماي تن را بالا غالب شود که در نتيجه تب را در‌پی داراست.
به اين ترتيب، تب واکنش دفاعي تن و آرم و نشانه بروز يک بيماري در تن میباشد. تب ممکن می باشد به دلايل مختلف عفوني يا غيرعفوني ايجاد خواهد شد پرشین ابزار دقیق و در خردسال ها ميتواند علامت بيماري مهمي باشد. هنگامي که رتبه حرارت طبيعي تن از طريق دهن اندازه گرفته گردد، دما نزدیک به ۳۷ مرتبه سانتي گراد هست. جايگاه حرارتي که از طريق مقعد گرفته ميشود معمولاً يک مرتبه فراتر از حرارت دهاني میباشد. بنابراين سکو حرارت طبيعي اندازه گيري گردیده از اين طريق ۳۸ سکو میباشد. بيشتر پزشکان درجه حرارت دهاني بالاي ۳۷.۵ جايگاه سانتي گراد و رتبه حرارت مقعدي بالاي ۳۸ جايگاه را تحت عنوان تب در نظر ميگيرند. اندازهگيري سکو حرارت تن در اشخاص بالغ و خردسال ها هر يک به طريقي اهميت دارااست به این دلیل که ميتواند هشداري براي اعتنا به يک بيماري يا خلل شديد ايجادشده در تن باشد. از حیث پزشکي و سلامتي اندازه گيري دماي تن اهميت ويژه اي داراست؛ زيرا تب از علائم بيماري هاي فراواني میباشد. با اندازهگيري دماي تن ميتوان دريافت بيماري در چه مرحله اي جای دارد و نيز ميتوان فرایند معالجه را پيگيري کرد. در واقع تب، برخورد تن در قبال بيماري است به طوري که مرکز در اختیار گرفتن دماي تن مختل ميشود و دماي تن براي حمایت در ازای بيماري افزايش مييابد.
اندازهگيري صحيح دماي تن يکي از معضل هاي مهندسي پزشکي میباشد و در طول سالهاي متمادي طراحي هاي گوناگون تبسنج یاری کرده اند که در جايگاه اولیه دماي تن به صورت صحيح اندازه گيري گردد و درعينحال در حالتی که تبسنج براي کودک ها آیتم استعمال قرار ميگيرد طراحي آن به سیرتکامل اي باشد که سبب ساز آزار نوباوه نشده و همکاري اورا نيز در‌پی داشته باشد. در اين شماره قصد داريم انواع دماسنج و تبسنج را بررسي کرده و با کاربرد، مزايا و معايب هر يک آشنا شويم.
دماسنج
دما يکي از موادتشکیل دهنده اساسي آشنایی هوا میباشد. با دقت به دريافت نامنظم انرژي خورشيدي توسط زمين، دماي هوا در سطح زمين داراي تغييرات زيادي میباشد که اين تغييرات به نوبه خویش سبب تغييرات ديگري در ساير عناصر هوا ميشود. دماي هوا را به وسيله دماسنج اندازه گيري ميکنند. در اين ارتباط و به خواسته اندازه گيري دما در گستره هاي مختلف، از دماسنج هاي مختلفي که تکنولوژي هايي خاصي در آن ها به کار رفته استعمال ميشود.
دماسنج يا ميزانالحراره که سوزوسرما و گرما را نشانه ميدهد در واقع لفظي فرانسوي، برگرفته از ترموس به معناي گرما و مترون به معناي اندازه يوناني میباشد. دماسنج معمولاً از يک لوله شيشه اي که دو طرف آن بسته و در بخش پايين آن مخزني مملو از جيوه يا الکل تعبيه شد‌ه‌است، تشکيل ميشود. براي مدرج ساختن آن، ترمومترهاي جيوه اي را در کاسه بخار آبي که در درحال حاضر جوش میباشد (کنار دريا) قرار ميدهند. جيوه مبنی بر خاصيت انبساط اجسام در مقابل حرارت در لوله بالا ميرود و در نقطه اي که توقف ميکند آن نقطه را با عدد ۱۰۰ آرم ميگذارند. بعد مخزن جيوه را در خرده يخ در حالا گداز ميگذارند. جيوه از لوله پائين ميآيد و در نقطه اي متوقف ميشود که آن را، نقطه صفر ميزان الحراره فرض ميکنند و در حقيقت نقطه انجماد آب يا نقطه ذوب يخ میباشد. بعد ميان اين دو رقم را با اعداد نشانه گذاري کرده که هر بخش را يک درجه مينامند. اينگونه ترمومترها که به صد رتبه تقسيم گردیده اند را ترمومتر سانتي گراد مينامند. ولی غير از اين رتبه بندي گونه های ديگري نيز وجود دارد که از آن پاراگراف ترمومتر رئومور و ترمومتر فارنهايت را ميتوان اسم موفقیت.
دما را چه طور و با چه ابزاري مي اقتدار اندازه گرفت؟
براي اندازه گيري دما در گستره هاي مختلف، دماسنجهاي مختلفي که از تکنولوژيهاي خاص استفاده ميکنند کاربرد دارا هستند.
دستگاه هاي دماسنج ديجيتالي جهت فواصل بدور و نزديک: از اين نوع دماسنج جهت اندازگيري دماي کوره به کار گیری ميشود و مبنا فعالیت آن بر پايه طيف نوري ساطع گردیده از کوره می باشد.
دماسنج ترمو الکتريک: از اين دماسنج نيز بيشتر در اندازه گيري دماهاي بالا به کار گیری ميشود. شالوده شغل آن بر پايه دو ميله ناهمجنس میباشد که در يک نقطه، اتصال مشترک دارا هستند.
گونه های دماسنج
ترمومتر پزشکي: اين گرماسنج جهت اندازه به چنگ آوردن حرارت تن به فعالیت ميرود و زیرا حد میانگین حرارت تن آدم ۳۷ مرتبه سانتي گراد (۵/۹۸ مرتبه فارنهايت) میباشد ترمومترهاي پزشکي بين بين ۳۳ تا ۴۲ سانتي گراد درجهبندي ميشوند و براي اينکه به مجرد جداشدن ترمومتر از تن آدم (زير گویش، زير بغل، باطن مقعد و …) و واکنش با حرارت يا برودت محيط، جيوه داخل ترمومتر تغيير جای پيدا نکند، خميدگي مخصوصي در انتهاي لوله ترمومتر نزديک مخزن جيوه قرار دارد و هر توشه که بخواهند آن را به شغل ببرند چندين توشه ترمومتر را به طرف مخزن حرکت شديد ميدهند تا جيوه درون لوله از خميدگي بگذرد و به طور کاملً وارد مخزن گردد.
پيرومتر يا ترموالکتريک: ترمومتري که در صنايع به شغل ميرود به اسم پيرومتر يا ترموالکتريک شناخته ميشود. محور اين ترمومتر بر اين خاصيت میباشد که چنانچه فصل مشترک دو سيم فلزي مختلف را حرارت دهيم جريان برق در آنها برقرار ميشود و به وسيله يک «ميلي آمپرمتر» دقيق ميتوان اثبات کرد که هرچه درجه حرارت زيادتر گردد شدت جريان نتایج نيز بيشتر گردد و با اندازه دریافت کردن شدت جريان، سکو حرارت را معین ميکنند.
دماسنج گازي: اين دماسنج بسته به گستره دمايي که دماسنج در آن به عمل ميرود دربرگیرنده حبابي از کالا شيشه، چيني، کوارتز، پلاتين يا پلاتين ايريديم میباشد که به وسيله يک لوله موئين به فشارسنج جيوهاي متصل میباشد. اين دماسنج براساس دو ضابطه گازهاي بی نقص شغل ميکند.
تب سنجي در کودک ها
دماي تن مطابق اينکه از کدام بخش اندازه گيري شود با يکديگر گوناگون میباشد. اختلاف دماي تن در فرد سلامت بين بخش هاي متفاوت تن بين ۱/۰ تا ۲/۰ سانتيگراد متغير است. دماي تن فرد سالم ذیل تأثير عواملي نظير سوخت و ساز تن، سن، خرقه، درجه حرارت محيط، فرصت شبانه روز و … گوناگون میباشد. دماي تن صبحها کمتر میباشد و رفته رفته با نزديک شدن به شب افزايش مييابد. همچنين بعداز فعاليت بدني و تا حد کمتري پس از فعاليت ذهني دماي تن افزايش مييابد. دماي تن اطفال و کودکان بيشتر میباشد و با بالارفتن سن کمتر ميشود. تغيرات زياد دما در تن خردسال ها سريعتر و بيشتر میباشد. برخلاف یقین عمومي، تب سنج براي همه اشخاص به طور کلی سنين و خیر صرفا کودک ها مطلوب میباشد. با اين در حال حاضر، از اين دستگاه ها بيشتر براي نوزادان، زنان حامله و افرادي به کار گیری ميشود که در معرض شرايط پزشکي خاصي مانند بيماريهاي ريوي، سيستم ايمني ضعيف، عوارض قلبي يا سرطان می‌باشند. مشکل اساسي اين هست که تب بالا ميتواند خطر ابتلا به بيماري را افزايش دهد و حتي ممکن میباشد باعث به مرگ خواهد شد؛ بنابراين، رسیدگی مستمر بر ميزان تب بسيار اصلی است.
شواهد آرم ميدهد که دماي اندازه گيري گردیده تن بشر با دماي محيطي که اندازهگيري در آن انجام یافته میباشد، رابطه داراست. بنابراين برخلاف عقايد بسياري از اشخاص، دماي طبيعي تن را بهطور دقيق نميتوان اندازه گيري کرد. علاوه بر اين دماي تن اشخاص براساس نوع فعاليت روزمره تغيير ميکند. دماي تن معمولاً بعداز فعاليت فيزيکي افزايش مييابد. دماي اصلي با دماي سطحي تن گوناگون است. دماي سطحي تن با اندازه گيري دماي پوست به دست ميآيد، درحاليکه براي اندازه گيري دماي اصلي بايد دماي بافت مخاط يکي از حفره هاي تن را اندازه گيري کرد.
با اين که در بيشتر مورد ها با لمس کردن پيشاني نوزاد ميتوان متوجه بالارفتن دماي تن وی شد؛ ولی فقط به امداد يک ترمومتر يا تبسنج ميتوان ميزان بالابودن دماي تن را تعيين کرد. حتي در‌صورتی‌که نوپا شم نماید که تن وی گرمتر از حد معمول میباشد لزوماً نيازي نيست که دماي تن وی اندازه گيري شود مگر اين که علائم بيماري هاي ديگر نيز وجود داشته باشد.
بسياري از ما‌درها هنگامي که نوپا خویش را شير ميدهند در ناحيه نوک سينه خویش گرماي منتقلشده از دهن شيرخوار را احساس کرده و متوجه تب طفل خویش ميشوند. با اين در حال حاضر جهت حصول اطمينان از ضرورت معالجه يا نياز به دارو، بايد دماي تن را به صورت دقيق بايد اندازه گرفت. پیش از اندازه گيري تب و به کارگیری از ترمومتر موردنیاز است برخي نکات بی آلایش ولی بسيار اصلی رعايت خواهد شد. استارت دماي اتاق بچه بايد در‌حد متعادل باشد، کودک جامه مطلوب پوشيده باشد، فورا پیش از در اختیار گرفتن تب، مايعات و نوشيدني هاي بسيار گرم يا سرد مصرف نکرده باشد، در کنار يا مقابل منابع گرمايشي يا سرمايشي نباشد، در معرض تابش مستقيم آفتاب نبوده باشد و در نقطه نهایی از وسيله اندازه گيري مطلوب به طور صحيح به کار گرفت.
قرائت دماي تن نوزاد ممکن هست به چگونگي اندازهگيري دماي تن و عوامل ديگري بستگي داشته باشد. دماي تن کودک و علائم ديگر بيماري به دکتر معالج در يافتن بهترين نحوه درماني یاری ميکند. دو شیوه عمده اندازه گيري سکو حرارت در خردسال ها شیوه دهاني و مقعدي میباشد. طريقه صحيح تهیه کردن سکو حرارت نوپا به طور دهاني يا مقعدي با دماسنج ديجيتال نياز به دقت زيادي دارااست، معمولاً روش در دست گرفتن جايگاه حرارت در کودکان تا حدود ۴ سالگي به طور مقعدي است و در کودک ها بزرگتر از سکو حرارت دهاني استفاده ميشود. البته در خردسال ها زير ۴ سال نيز ميتوان از طریق تبسنجي زير بغلي و دهاني بهره مند شد.
دقيقترين شيوه اندازهگيري جايگاه حرارت با دماسنج ديجيتال از روش دهن يا مقعد میباشد. نوزادي که مبتلا تب گردیده علائمي مانند پيشاني و تن گرم و داغ و ظاهري بيحال و بدخلق خواهد داشت. براي پيبردن به تب در نوزادان و شيرخواران بهتر میباشد با تب سنج دماي تن نوزاد را اندازه گيري کرد؛ زيرا تب بالا در نوزادان و شيرخواران باعث بروز تشنج و ناهنجاري هاي مغزي ميشود. برخي بروز تب در نوزادان و شيرخواران را طبيعي ميپندارند البته واقعيت چيز ديگري می باشد. هر نوع افزايش يا کاهش و نوسان دماي تن نوزاد بايد جدي گرفته شود.
درصورتی که دماي تن نوزاد با دماسنج دقيق و مطلوب اندازهگيري شد و معین شد که نوزاد تب دارد آحاد تن نوزاد براي کشف منبع عفونت بررسي ميشود و دکتر کودک ها براي تشخيص اين زمینه از خون، ادرار، ترشحات سد ناف و … نوزاد مثال گيري کرده و درخواست آزمايش هاي ويروسي و باکتريايي ميکند. ممکن میباشد پزشک بخواهد نوزاد در بيمارستان بستري گردد تا سکو حرارت تن وي کنترل گردیده و تب وی پايين بيايد. در برخي موارد ممکن میباشد نوزاد مبتلا ذاتالريه گردیده باشد که علاوه بر تب، علائم ديگري مانند خرخر در طی تنفس، تنگي نفس، انقباض عضله ها گردن و خسخس سينه را خواهد داشت.
تب سنجي هايي که براي خردسالان تعیین ميشوند به صورت ويژه بايد درصد خطاي بسيار پاييني داشته باشند. دماي اندازهگيري گردیده در زير بغل يا پيشاني نوپا ۶/۰ مرتبه کمتر از دماي واقعي تن وی میباشد؛ بنابراين اين مقدار بايد به عددي که خوانده ميشود اضافه گردد تا دماي واقعي تن نوباوه به دست آيد. اندازه گيري مرتبه حرارت نوباوه پرتحرک بسيار سخت میباشد؛ اما يکي از مهمترين ابزاري هست که پزشکان براي تشخيص به هنگام ابتلاي کودکتان به بيماري يا عفونت به آن نياز دارا هستند. روشي که براي اندازه گيري درجه حرارت بچه به شغل ميرود بستگي به سن و ميزان همکاري نوباوه داراست .
گونه های تبسنج
دماسنج هاي شيشه اي: اين دماسنجها امروزه کمتر به فعالیت ميروند به دلیل آن که جيوه درون آنها خطراتي براي سلامتي و محيط داراست. چنانچه شيشه بشکند و جيوه آن بيرون بريزد علاوه بر خطرها ناشي از خرده هاي شيشه، خطر مسموميت را نيز به یار خواهد داشت. آکادمي طب اطفال آمريکا از سال ۲۰۰۱ استعمال از دماسنج هاي شيشه اي را ممنوع اعلام نموده است. ولی انواع بسياري از دماسنج وجود داراست که ميتوان از آنها تحت عنوان جايگزين به کار گرفت. به کار گیری از دماسنج هاي جديد آسانتر میباشد و تلاوت آنان نيز از دماسنج هاي شيشه اي راحتتر می باشد. مهمترين ويژگي اين دماسنج ها نيز اين است که نتيجه را تخت‌گاز نماد ميدهند. صورت ۱ مثال اي از يک تبسنج شيشهاي را نشان ميدهد.
ترمومتر مادون قرمز و کاربردهای آن